دنا: سلام من دنا هستم.
رها: من هم رها هستم و سلام.
دنا و رها: شما دارین به پادکست چی؟کجا؟چرا؟ گوش می‌کنین.
{موسیقی}
رها: بچه‌ها ما می‌خواهیم امروز به یه سری از سوال‌های شما جواب بدیم که شاید بی‌ربط به نظر بیاد.
دنا: ولی وقتی جواب بدیم خودتون می‌فهمید که ربط این سوال‌ها به هم چیه ولی اول بیاین بشنویم که سوال‌ها چی هستند. هی دانابات هستی؟ سوال‌های بچه‌ها رو پخش می‌کنی؟
{افکت دانابات}
رستا: سلام دنا و رها من رستا هانیتا هستم می‌خواستم بدونم دست‌های میمون‌ها چرا شبیه دست‌های آدم‌ها است.
لیلی: سلام دنا و رها من لیلی هستم از تهران سوالم این بود که میمون‌ها چطوری درست شدن؟
هامون: سلام آقای پی من اسمم هامونه از کاشان هستم چرا پرندهها می‌تونند پرواز کنند ما نمی‌تونیم. ما انسان‌ها.
آرشا یگانه: سلام آقای پی من آرشا یگانه‌ام از تهران یه سوال دارم درمورد خزندگان مارمولک‌ها چطوری بدنشون درست شده که بدنشون سبزه؟
راستین: سلام من راستین هستم می‌خواستم یه سوالی بپرسم ماهی‌ها چرا پولک دارن خدافظ.
رها: هوم چه سوال‌های باحالی بچه‌ها.
دنا: سوال‌هاتون درباره‌ی آدم‌ها، میمون‌ها، مارمولک‌ها، ماهی‌ها و پرندهها بود. یعنی واقعا این‌ها چه ربطی به هم دارند؟!
گوینده: این شما و این سوال باحال این برنامه.
دنا و رها با هم: ویژگی‌های موجودات زنده از کجا می‌یاد؟
{موسیقی}
رها: بچه‌ها ما تا حالا چندین بار توی پادکست‌های قبلی درباره‌ی DNA صحبت کردیم. دی‌ان‌ای همون مولکولیه که توی تک‌تک سلول‌های ما هست.
دنا: و البته توی تک‌تک سلول‌های همه‌ی موجودات زنده‌ی دیگه. ژن‌ها در درون DNA هستند. ژن‌ها مشخص می‌کنند که هر موجود زنده‌ای چه خصوصیاتی داشته باشه. مثل یه دفترچه‌ی راهنما که توش همه‌ی خصوصیات اون موجود رو نوشته باشن. مثلا این چیه؟
رها: یک هیکل گنده، یه دم دراز، این یکی که من عکسشو می‌بینم پوست قهوه‌ای داره، چشمای بزرگ، دهن گنده، فقط گیاه می‌خوره، نوع ماده‌ش در دوران حاملگی بچه رو توی شکمش نگه می‌داره. دید تقریبا ۳۶۰ درجه داره. غذا رو می‌تونه نشخوار کنه و معده‌ی ۴ قسمتی داره و احساسات خیلی قوی و حافظه‌ی خیلی خوبی داره. این هم صداش:
{صدای گاو}
دنا: بچه‌ها تونستین حدس بزنین چیه؟
{موسیقی}
دنا و رها: این یه گاوه.
{موسیقی}
رها: حالا بیاین به یه دشت بزرگ و سرسبز فکر کنین توی چند میلیون سال پیش.
دنا: که یه رودخونه هم توش داره.
رها: بله بله.
دنا: گل‌های رنگ و وارنگ هم داره.
رها: بله بله.
دنا: درخت، کلی درخت داره.
رها: بله
دنا: آخ جون می‌ده با دوستامون بریم پیک‌نیک و بازی و…..
رها: دنا؟ چی می‌گی؟ پیک‌نیک ؟! می‌گم چند میلیون سال قبل.
دنا: آخ ببخشید یه دقیقه حواسم پرت شد.
رها: خب دوباره به همون دشت فکر کنین ولی این دفعه فکر کنین یه دسته بزرگ گاوهای جور و واجور رفتن اونجا پیک‌نیک.
دنا: ساندویچ هم بردن با خودشون.
رها: دنا!! مگه گاو ساندویچ می‌خوره؟ گاو برگ می‌خوره علف می‌خوره گیاه می‌خوره. اصلا لازم نیست چیزی ببره. اونجا یه دشت سرسبزه که هرچی دلش بخواد می‌تونه گیاه بخوره.
دنا: آره راست می‌گی.
{صدای گاو و دشت}
دنا: رها نگاه کن اون گاوها رو ببین. همه‌شون گاو هستن ولی با هم هم فرق دارن.
رها: آره گاوها هم با اینکه همه‌شون گاو هستند ولی هر کدوم با اون یکی فرق می‌کنه. مثل ما آدم‌ها که با اینکه همه‌مون آدمیم بعضی‌هامون دست‌های بزرگ‌تر داریم، یا قدمون یا رنگ موهامون با هم فرق داره.
دنا: این موجودات هم بعضی‌هاشون گردن دراز دارند، بعضی‌هاشون پاهای کوتاه‌تر دارند، بعضی‌هاشون هم نه قد بلند دارند نه پای کوتاه.
رها: نگاه کن اون‌ها که گردنشون درازتره راحت‌تر می‌تونند برگ‌های درخت‌ها رو بخورن.
دنا: اون‌هایی که پاهاشون کوتاهه هم سریع‌تر و تندتر علف‌های روی زمین رو می‌خورند.
رها: ولی اون‌هایی که نه گردن دراز دارند و نه پای کوتاه مجبورن هرچی که باقی موند رو بخورن.
دنا: آخی دلم براشون سوخت. حالا چه اتفاقی می‌افته.
رها: حالا بیا بریم همین دشت رو چند میلیون سال بعد ببینیم.
{افکت گذشت زمان}
دنا: نگاه گن اون حیوون‌های قبلی دیگه نیستند. جاش دو نوع حیوون دیگه هستند.
رها: آره یه سری حیوون گردن دراز هستند و یک سری حیوون پا کوتاه. ولی یه کم شبیه هم هستند هنوز.
دنا: آره. شبیه هم هستند. وایسا ببینم یعنی این‌ها بچه‌های بچه‌های بچه‌های بچه‌های همون گاوها هستند؟اون حیوون‌های گردن دراز شبیه زرافه‌های امروز شدند و اون پاکوتاه‌ها شبیه گاوهای امروز شدند.
رها: بله. ولی دو نوع حیوون جدید شدند. اون گاوهای گردن دراز دهنشون به برگ‌های درخت می‌رسید و خوب غذا می‌خورند.
دنا: و اون پا کوتاه‌ها هم خیلی سریع‌تر می‌تونستند علف‌های روی زمین رو بخورند.
رها: این دو تا دسته غذای بیشتری می‌تونستند بخورند و بهتر رشد کردند. بچه‌های بیشتری هم به دنیا آوردن و دوباره این خصوصیت گردن‌درازی و پاکوتاهی رو منتقل کردن به بچه‌هاشون.
دنا: اون حیوون‌هایی ه که نه گردن دراز داشتن و نه پای کوتاه غذای کمتری می‌تونستند بخورن. کمتر هم بچه‌دار می‌شدن. برای همین کمتر و کمتر شدن تا منقرض شدند.
رها: طی چندین میلیون سال هی گردن اون گردن‌درازها درازتر شد و پاهای این پاکوتاه‌ها کوتاه‌تر شد تا جایی که دیگه هر کدومشون یه حیوون دیگه شدند.
دنا: اگه DNA هر کدوم از این‌ها رو ببینین کلی خصوصیت مشترک هست ولی یه بخشیش دیگه تغییر کرده در حالی که چند میلیون سال قبل DNA شون شباهت بیشتری داشته.
رها: برای ما انسان‌ها هم هست. برای همینه که دست میمون‌ها هم شبیه دست آدم‌هاست.
دنا: بچه‌ها ممکنه شنیده باشین که جد جد جد آدم‌ها میمون بوده. این غلطه. اگه بشینیم توی ماشین زمان و بریم به حدود ۱۰ میلیون سال قبل ما موجوداتی رو می‌بینیم که نه آدم بودن نه میمون. بعد نسل به نسل این‌ها بچه دار شدن و مثل همون گاوها کم‌کم موجوداتی شبیه میمون‌ها و موجوداتی شبیه آدم‌ها به وجود آمدن.
رها: بچه‌ها این تغییر شکل در موجودات زنده توی مدت زمان طولانی یه اسم داره. بهش می‌گن فرگشت.
دنا: خب بچه‌ها بیاین یه کشف گوش بدیم زودی برگردیم.
{آهنگ}
{کشف}
رها: خب بچه‌ها ما برگشتیم. حالا بیاین بریم ببینیم چرا مارمولک‌ها سبز هستند، ماهی‌ها پولک‌دارند و ما نمی‌تونیم مثل پرندهها پرواز کنیم.
دنا: بچه‌ها مثالی که درباره‌ی گاوها زدیم درباره‌ی همه‌ی موجودات زنده‌ی دیگه هم هست.
رها: و خب می‌دونیم که موجودات زنده‌ی توی جاهای مختلفی زندگی می‌کنند.
دنا: بعضی‌هاشون توی آب زندگی می‌کنند.
رها: بعضی‌هاشون توی صحراهای داغ و سوزان.
دنا: بعضی‌هاشون جاهایی زندگی می‌کنند که کلی موجود زنده‌ی دیگه هم هستند.
رها: موجودات زنده‌ای که ممکنه شکار باشند یا شکارچی.
دنا: اینکه هر موجود زنده‌ای کجا زندگی کنه روی شکل و قیافه و خصوصیاتش خیلی تاثیر می‌ذاره. مثلا ماهی‌ها رو نگاه کنید. اون‌ها مجبورند توی آب از این طرف به اون طرف بگردن دنبال غذا. گاهی مجبورند خیلی سریع از دست یک کوسه‌ی گنده که می‌خواد شکارشون کنه فرار کنند. برای همین باید بتونند خیلی سریع شنا کنند.
رها: فلس ماهی‌ها باعث می‌شه که اون‌ها بتونند سریع‌تر شنا کنند. همینطور وقتی یه ماهی بزرگ‌تر می‌خواد گازشون بگیره ازشون تا یه حدی مراقبت می‌کنه.
دنا: یا مثلا فرض کنید کلی مارمولک با رنگ‌های مختلف روی یه درخت سبز دارند زندگی می‌کنند. کلی هم پرنده هستند که دلشون می‌خواد اون مارمولک‌ها رو بخورند. خب پرندهها مارمولک‌هایی که سبز نباشند رو روی برگ‌های سبز درخت راحت‌تر می‌بینند و راحت‌تر شکار می‌کنند.
رها: اینجوری نسل به نسل تعداد مارمولک‌های رنگ‌های دیگه کمتر می‌شه و مارمولک‌های سبز درختی باقی می‌مونند.
دنا: اگه برین جایی که تخته سنگ‌های بزرگ باشه می‌بینین مارمولک‌هاش هم بیشتر رنگ اون سنگ‌ها هستند.
رها: این ارتباط بین خصوصیات حیوون‌ها با محیطی که توش زندگی می‌کنند به انتخاب طبیعی مربوط می‌شه.
دنا: اینجوری خصوصیت‌هایی که باعث می‌شه حیوون‌ها به طور طبیعی بهتر و بیشتر بتونند در محیط اطرافشون زندگی کنند طی نسل‌های مختلف بیشتر و بیشتر رشد می‌کنه و برعکس خصوصیت‌هایی که کمکی به زندگی بیشتر و بهتر نمی‌کنه کم‌کم طی نسل‌ها از بین می‌رن.
رها: اینکه آدم‌ها نمی‌تونند پرواز کنند ولی پرندهها می‌تونند هم به همین خاطره. توی آدم‌ها خصوصیت‌های دیگه‌ای رشد کرده. مثلا ما به تدریج استخون جمجمه‌مون بزرگ شده که یعنی مغزمون بزرگ و بزرگ‌تر شده و تونستیم فکر کنیم و فکر کنیم و فکر کنیم و خیلی کارا کنیم از جمله اینکه هزاران سال بعد هواپیما رو اختراع کنیم و باهاش پرواز کنیم.
دنا: پرندهها هم کم‌کم نسبت به خزنده‌های بالدار اولیه وزنشون کم شده و بال‌هاشون قوی شده تونستند خیلی خیلی خیلی قبل‌تر از آدم‌ها پرواز کنند.
رها: حالا بچه‌ها بیاین یه چیز جالب به‌تون بگیم. می‌دونین دانشمندا دی ان ای میلیون‌ها موجود زنده رو بررسی کردن و به یک نتیجه خیلی جالب رسیدن.
دنا: و اون هم اینکه همه‌ی موجودات زنده از یک موجود زنده به وجود اومدند. یعنی همه‌ی موجودات زنده با هم فامیل هستند. ما سگا گاوا دایناسورها…
رها: گیاها گل‌ها، جلبک‌ها، قارچ‌ها و هر موجود زنده‌ی دیگه‌ای که روی زمین زندگی می‌کنه همه از یک موجود زنده‌ای به نام لوکا به وجود اومدند.
دنا: لوکا اول حروف اینه: last universal common ancestor یعنی آخرین جد مشترک جهانی.
رها: بچه‌ها خیلی باحاله‌ها مثلا خصوصیات دی‌ان‌ای ما آدم‌ها با موزها ۶۰ درصد مشترکه.
دنا: حدود ۵۰ درصد هم شبیه سیب‌زمینی هستیم.
{خنده و هر هر}
دنا: ولی رها من بعد از اینکه فهمیدم با همه‌ی موجودات زنده فامیل هستم یه جور دیگه بهشون فکر می‌کنم.
رها: منظورت چیه؟
دنا: یعنی بیشتر دوستشون دارم دیگه. باید مراقب‌شون باشم.
رها: آره جالبه‌ها میلیون‌ها سال پیش جد ما و جد آقای پی و ستوان ویزبی یکی بوده.
دنا: آره. راستی امروز خبری ازشون نبود. معلوم هست کجا هستند؟
رها: حتما رفتند کلمپه دارند به آقاشاه کمک می‌کنند.
دنا: راستی قسمت‌های جدید لوچیستان رو هم گوش دادی؟ لولو کلی ماجراهای جورواجور با ناداوان داشته.
رها: نه هنوز گوش ندادم. الان می‌رم گوش می‌دم. بچه‌ها شما هم اگه دوست داشتین می‌تونین برین پادکست‌های لوچیستان و سیاره‌ی کلمپه رو هم گوش بدین. کافیه هرجایی که پادکست گوش می‌کنین سرچ کنین لوچیستان و سرچ کنین سیاره‌ی کلمپه.
دنا: یادتون نره حتما روی دکمه‌ی سابسکرایب بزنین که تا قسمت جدید منتشر شد متوجه بشید. هی دانابات می‌تونی اسم دوستامون که برامون صدا فرستادن رو بخونی؟
دانابات: {اسم بچه‌ها}
رها: بچه‌ها ممنونیم که برای ما صدهاتون رو می‌فرستید. ما ایده‌ی پادکست‌هامون رو از شما می‌گیریم.
دنا: و البته همیشه هم می‌تونید برامون صدا بفرستید. کافیه برید به سایت داروگ یعنی داروگ کیدز دات کام.
دانابات: داروگ هم با دبلیوه. تا قسمت بعد
دنا و رها با هم: مراقب سوالاتون باشید.
